Once: A Poem for the 32nd Anniversary of the 1988 Uprising

 

As I write this poem, a new generation of student activists are languishing in Burmese prisons; civilians suffer mounting casualties in the ongoing conflicts between the Burmese Army and ethnic armed forces; and protest organizers are getting rounded up by the police.

32 years after the 1988 student-led uprising, a new civilian government led by NLD is in power, in a manner of speaking. Yet, many of the wrongs remain unaddressed; and new forms of injustice and genocidal acts are emerging, all in the mystifying silence of the former political prisoners who have now taken up offices as MPs. 

These lines, I hope, may serve as a tribute to the fallen as well as a reminder to the living that we still have unmet obligations. 

Kennethwongsf · Once: A Poem in Memory of the 88 Uprising of Burma

Once

Once
The pavements of Yangon
Lay flat beneath
Our pounding slippers.

Once
To rewrite the rude history
The students clad in white in green
Dipped into their own red blood.

Once
For the Yoma-bound cranes’ safe flight
We recited Democracy
As poetry and prayer.

Once
When the textbooks were dishonest,
We used the prison wall as a blackboard
To practice handwriting.

Once
To cleanse our demon-possessed homeland
We chanted eight, eight, eighty-eight
Like a mantra.

Once
To feed our hungry tomorrows and the day after
We put dignity on a scale,
Which did not tip in our favor,
And sold it to the scrap vendor.

Once
When the future was so bleak
We torched the sun,
Climbed the hill of dagger,
And leapt over the sea of fire,
To find a new path.

Once
We pledged we would sprinkle starflowers
In memory of the nameless and the fallen
When the moon rose over Adipadi Road.

Once
We promised the survivors would
Write the sequel
To this unfinished story.


Notes:
“Yoma-bound cranes” is a reference to the lyrics of Khin Maung Toe’s song, titled “Gyo Jar Than / The Song of the Cranes.”
“Climbed the hill of dagger and leapt over the sea of fire” is a tribute to the title of Mya Than Hint’s autobiographical novel by the same name, “Dah Taung Go Kyaw Ywaet, Mee Pin Lae Go Phyat Mye.”

တစ်ချိန်က

တစ်ချိန်က
တို့ရဲ့ဖိနပ်တွေအောက်မှာ
ရန်ကုန်ကတ္တရာလမ်းမကြီးများ
ပြားပြားမှောက်ခဲ့ကြဖူးသည်။

တစ်ချိန်က
ရာဇဝင်ရိုင်းလွန်းလို့
အဖြူအစိမ်းတို့ရဲ့သွေးနဲ့
သမိုင်းကိုပြန်ရေးခဲ့ရသည်။

တစ်ချိန်က
ရိုးမပျံ ကြိုးကြာတို့ ခရီးဖြောင့်စေဖို့
ဒီမိုကရေစီကို ကဗျာလိုရွတ်ပြီး
ဆုတောင်းပေးခဲ့ရသည်။

တစ်ချိန်က
ဖတ်စာအုပ်တွေမရိုးသားခဲ့လို့
ထောင်နံရံကို ကျောက်သင်ပုန်းလုပ်ပြီး
လက်ရေးလှ ကျင့်ခဲ့ကြသည်။

တစ်ချိန်က
တို့ပြည်တို့မြေ ဘီလူးစီးနေလို့
ရှစ်လေးလုံးဂါထာရွတ်ပြီး
ယတြာချေခဲ့ရသည်။

တစ်ချိန်က
မနက်ဖြန် သဘက်ခါတွေ ငတ်ပြတ်နေလို့
သိက္ခာကို ချိန်ခွင်ပေါ်တင်ပြီး
အလေးခိုးနေမှန်းသိရက်နဲ့
နို့ဆီခွက်ဟောင်းလို ရောင်းခဲ့ဖူးသည်။

တစ်ချိန်က
အနာဂါတ်တွေမှောင်နေလို့
နေကိုမီးရှို့
ဓါးတောင်ကိုကျော်၊ မီးပင်လယ်ကိုဖြတ်
လမ်းသစ်ရှာခဲ့ရသည်။

တစ်ချိန်က
အဓိပတိလမ်းမှာ လပြန်သာရင်
အညတရတို့အတွက် ခရေပန်းကြဲဖို့
သစ္စာဆိုခဲ့ကြသည်။

တစ်ချိန်က
မပြီးသေးတဲ့ပုံပြင်ကို
ကျန်ရစ်သူတွေဆက်ရေးဖို့
ကတိပေးခဲ့ကြသည်။

မှတ်ချက်။
“ရိုးမပျံ ကြိုးကြာ” ဆိုသည်မှာ ခင်မောင်တိုး၏ “ကြိုးကြာသံ” သီချင်းစာသားကို ဆိုလိုပါသည်။
“ဓါးတောင်ကိုကျော်၊ မီးပင်လယ်ကိုဖြတ်” ဆိုသည်မှာ ဆရာ မြသန်းတင့်၏ “ဓါးတောင်ကိုကျော်၍ မီးပင်လယ်ကိုဖြတ်မည်” ဝတ္ထုခေါင်းစဉ်ကို ဂါရဝပြုသည့်အနေနှင့်ပြန်သုံးခြင်းဖြစ်ပါသည်။